Ik doe niks illegaals, dus heb ik niks aan privacybescherming.

Op Webwereld een heel duidelijk, laagdrempelig stuk over Privacy en Google. Uiteraard is de eerste reactie de geweldige kneejerk:> “Zolang ik niets illegaals doe en zij de gegevens niet aan overheden geven zie ik (nog) geen gevaar”Mijn reactie daarop werd wat lang en uitgesponnen, dus neem ik hem over op mijn blog.

Wie bepaalt wanneer jij “iets illegaals” doet? Vooralsnog is dat de Nederlandse staat. Die bepaalt wat “illegaal” is en wat niet, volgens de huidige norm. Volgens wat we nu “met zijn allen” vinden. En we hebben nooit langer dan een generatie of twee “met zijn allen hetzelfde gevonden”. Nog geen drie generaties geleden vonden we “met zijn allen” dat een Neger toch nauwelijks menselijk was. De idee van wat “wat de waarheid is”, verandert nogal radicaal, snel en nogal vaak.

Wat als, over, zeg 20 jaar, de EU en de VS het wat minder goed met elkaar kunnen vinden? Wat als door een soort 2e 11-september (al dan niet gerelateerd aan Moslim fundamentalisten) de algemene perceptie over, bijvoorbeeld het hebben van een religie (eender welke) als “illegaal” bestempelt wordt? Misschien is over een jaar of twintig de algemeen geldende norm wel dat “religie erg vaak een aanleiding, zo niet de grootste oorzak van ellende is” En dat het daarom gevaarlijk is. Het illegaal is om eender welke religie aan te hangen? Vrij onwaarschijnlijk, maar niet ondenkbaar. Ooit was het “zijn van Joods” illegaal. Nu haast ondenkbaar. Nog steeds is het hebben van liefdesgevoelens voor hetzelfde geslacht reden om mensen dood te martelen. Voor ons ook haast ondenkbaar. Dus zo heel vreemd is de bovenstaande stelling, dat religie ooit wel eens illegaal wordt, niet. En als het zover komt dan zijn opeens hele grote groepen “nette” Nederlanders, die nu “niks illegaals doen”, illegaal. Moeten ze vervolgd worden en op zijn minst stevig aan de tand gevoeld worden. Maar misschien ook wel gewoon in een groot kamp ergens op een west-indisch eiland gestopt. Probleem met de gedachtengang “ik doe niks fout, dus is er niks aan de hand” (afgezien van de cruciale fout dat je alleen privacybescherming zou willen om te verbergen dat je iets fout doet) is dat je niet veel verder dan hier en nu kijkt. Je kijkt niet terug. Kijk anderhalve generatie terug in de Europese geschiedenis en leer dat er nogal vaak en nogal rigoreus met de term “illegaals” is geschoven. Ook in Nederland.

En kijk eens vooruit. Die data, kennis, is van een buitenlands bedrijf, niet van “ons”. Niet van een democratisch, door de mensen gecontroleerde organisatie. En de kennis is immens: wat alle grote ICT boeren dagelijks aan informatie over jou en mij verwerken is onvoorstelbaar. Die kennis is nú alleen nog maar geld waard, veel geld, dat wel, maar heeft ook nu al, een immense potentële macht. Ik ben ervan overtuigd dat een Yahoo of Google genoeg data, macht, heeft om een willekeurig, minder stabiel land ergens ter wereld in oorlog te brengen. Dat belang is er nu niet, dus zal dat nu niet gebeuren. Maar zoals hierboven aangegeven veranderen dit soort belangen vrij vaak en vrij snel.

Stel eens een paar rare scenario’s op, hypotheses, die misschien nogal “overdreven” lijken nu, geplaatst anno 2007, maar niet ondenkbaar zijn.

Bijvoorbeeld: Over 40 jaar wordt vanwege verregaande verslechtering van de relaties tussen de EU en de VS, veroorzaakt door klimaatverandering en olietekorten, versterkt door de allesoverheersende Chinese economie, besloten dat privé bedrijven in de VS niet meer toegestaan zijn: alles is per direct eigendom van de Centrale Verenigde Staatsdatabank. Deze zetten deze informatie in, om te bepalen wie volgens het Amerikaans recht “illegaal” is: volgens de normen van dan. Grote kans dat ze jou fisieke, of je (tegen die tijd cruciale) digitale persoon oppakken, uithoren, of gewoon (virtueel) gevangennemen. Of je banktegoeden vastzetten. Misschien je virtuele omgeving ‘freezen’, wie weet hoe onze wereld er dan uitziet?De reden is eenvoudig: omdat je in 2007 dingen deed die toen “niet illegaal” waren en dat nu (nu, over 40 jaar dus) wel zijn. Immers: 100 jaar gelden was het “hebben van Joodse ouders” ook niet illegaal. Door allerlei omstandigheden en ontwikkelingen was het dat 50 jaar later wel. Of in elk geval blijkbaar genoeg reden om iemand dood te maken.

Gaat dit wat ver? Denk je ‘dat het zo’n vaart niet zal lopen? Het is inderdaad grof om te zeggen, maar 70 jaar geleden dachten een paarhonderd miljoen Europeanen ook dat “het zo’n vaart niet zou lopen”. Dat deed het wel. Laten we in elk geval beseffen dat dingen, percepties, radicaal kunnen veranderen. Vaststellen wat we met dat besef doen is een volgende stap.

Onderschat de mogelijke gevolgen van de huidige dataverzameling niet. Dat is naïef. Daarmee doe je jezelf tekort. Leer wat over privacy. Zoek eens iemand op die je kan helpen met het installeren van een adblocker. En weest gewoon bewust van hoe het kan lopen. Hoe het dus waarschijnlijk, gezien hoe het al duizenden jaren gegan is, wel weer vreemd zal lopen. Dat onze informatie nu wel veilig is. Maar dat de kans heel reëel is dat ze dat niet lang zal blijven.