Overheden moeten APIs aanbieden
President Obama heeft alle federale overheidsorganisaties in de Verenigde Staten twee maanden gegeven om hun informatie via APIs aan te bieden. Dat getuigt van een goede visie.
Overheden zijn helaas geen webbouwers. Iedereen kent voorbeelden van verschrikkelijke websites van overheden. Regelmatig lees je over dramatisch verlopende ICT-projecten in gemeentes, rijksoverheden en aanverwanten. Zo lijkt het bijvoorbeeld de gemiddelde Nederlandse gemeenteambtenaar maar niet te lukken om simpele zaken als “wanneer komen ze het oudpapier ophalen” te beantwoorden op hun site. Vaak moet je eerst een studie doen naar de interne inrichting van die overheidsorganisatie, om te weten bij welke afdeling, welke subcontracter of welke semi-overheidsinstelling en welke website je moet zijn voor die informatie. En weet je aan het einde van je zoektocht meer over de contracten tussen gemeentes vuilophalers en paprapluorganisaties, dan over het oudpapierophaalrooster in je zomervakantie.
Overheden geven soms miljoenen uit aan relatief eenvoudige websites. Enorme projecten met enorme overheadkosten, supercomplexe interne functionaliteit en de vreemdste interne eisen. Zaken waar jij als eindgebruiker van zo’n website in het beste geval niks van merkt, maar meestal zult ervaren als ridicuul lastige navigatie en vreemde indeling. De oorzaak van de ridicule kosten, is dan ook de ontwikkeltijd. Meestal duren zulke bouwprojecten maanden. Of soms zelfs jaren. En tegen de tijd dat die mooie nieuwe desktopsite van het gemeenteloket, de douane-invoerprijzen-overzichtten of de werken-aan-de-weg-voorlichtingssite af is, wil iedereen met een smartphone je site lezen. Overheden, log en traag als ze zijn, kunnen het web gewoon niet bijbenen.
Het mantra waarmee je de afgelopen regeerperiodes doodgegooid werd is juist hier erg op zijn plaats:
Laat het aan de markt over.
Dat is wat Obama nu juist doorziet en verplicht doorvoert. De overheidsinstelling moet zijn of haar data beschikbaar maken via API’s. Waarmee “de markt”, snelle webontwikkelaars, slimme app-bouwers of heel onverwachte andere instanties de content kunnen gebruiken en opnieuw aanbieden. Een voorlichtingssite over wegwerkzaamheden is aardig. Maar die data direct in je TomTom is nog veel handiger. Of een mashup die die data samen met treintijden en parkeerplekken bij stations aanbied, is voor anderen nóg handiger. De onbegrijpelijke in- en uitvoerprijzen van de douane direct in je e-commerce pakket ingebouwd. Belastingoverzichten direct in je accountant-pakket. Natuurlijk zou rijskwaterstaat allemaal apps, integraties en mashups kunnen (laten) bouwen. Maar als ze hun wegwerkzaamheden gewoon via APIs (XML, SOAP, JSON) aanbieden, dan kan iedereen daarmee aan de slag. En kan een snelle app-bouwer dat voor hun doen. Die app-bouwer kan haar AnaarBeter App beter maken, geld ermee verdienen, en het belastinggeld hoeft er niet voor ingezet te worden. Iedereen wint.
In de VS komt daarbij nog een ander belangrijk element kijken: alle door overheden gemaakte data is publiek domein. Dus er zit geen auteursrecht op. Je mag het gebruiken, verkopen, hergebruiken en verspreiden zonder dat je daarvoor nog een keer hoeft te betalen. Het idee is even simpel als logisch: De belastingbetaler die al betaalt heeft, voor het maken van voorlichtingsfilmpjes, informatie, rapporten en wat dies meer zij, is gewoon eigenaar van dat werk.
Want alleen via APIs aanbieden is niet genoeg, je moet ook wettelijk regelen dat de informatie in die APIs gebruikt mag worden. Ook in commerciële toepassingen en in andere vormen dan waarop je het aanbied.
Natuurlijk kost het verplicht aanbieden van APIs ook geld. Nóg een eis waaraan een website moet voldoen. Wordt het project nóg duurder. Maar daarna kost snelle doorontwikkeling niks meer. Sterker nog, in veel gevallen zou een overheid eigenlijk niets meer dan een API hoeven te bouwen. Geen sites laten ontwerpen. Kunnen ze afzien van dure en ingewikkelde content managementsystemen met plaatjes en ondersteuning voor filmpjes. Maar gewoon een simpele SOAP-interface. En een PDFje erbij hoe je dat kunt gebruiken.
Dus, overheden, geef ons nou gewoon je informatie in een herbruikbaar formaat, in plaats van op onhandige, peperdure websites. En laat het aan de markt om er een mooie site omheen te bouwen; laat Google het indexeren en op hun kaarten weergeven, TV-producten het in je TV importeren of app-bouwers het in hun specialistische pakketten opnemen.
